Z czego robią się zajady? Objawy i leczenie zajadów

Pojawiające się w kącikach ust zajady są przykrą dolegliwością. Swędzą, pieką i powodują dyskomfort. Nie tylko fizyczny. Potrafią skutecznie zepsuć dobry humor, ponieważ wyglądają bardzo nieestetycznie. Nie jest miło i przyjemnie pokazywać się z nimi w towarzystwie, czy też podczas publicznych występów. Wiele osób niestety bagatelizuje pojawienie się zajadów uważając, że same znikną i nie należy się nimi zbytnio przejmować, ponieważ można je zatuszować odpowiednim makijażem. Jednak ich występowanie może znaczyć, że organizm ma problemy natury zdrowotnej. Czasami przyczyną są niedobory witaminowe, a w innym przypadku przykre objawy bywają wynikiem ciągłego stresu. Poważnie należy potraktować tę dolegliwość zwłaszcza, w przypadku jej nawrotów. Jak radzić sobie z zajadami? Czy są domowe sposoby na zmniejszenie dolegliwości? Na te i inne pytania znajdziesz odpowiedzi w tym tekście.

Czym są i jak wyglądają zajady?

Zajady (po łacinie cheilitis, cheilosis), to potoczne używana nazwa dla zapalenia kącików ust, określanego również kątowym zapaleniem warg. Są to zmiany w formie nadżerki. Umiejscawiają się po jednej stronie ust lub też po obu. Zajady często bywają mylone z opryszczką wargową, której charakterystyczną cechą są bąble z płynem surowiczym. Dość szybko znikają po wyschnięciu i nie zostawiają po sobie żadnych zmian na skórze. Natomiast zapalenie kącików ust przeważnie trwa dość długo, jednak pozytywne jest to, że nie jest zaraźliwe, ani też nie przenosi się w inne miejsca na twarzy. Wpływ na pojawienie się zajadów mają bakterie, a także grzyby, co ułatwia wilgotne środowisko, ponieważ w tym miejscu często zbiera się ślina i jest ciepło.
Początkowo w kącikach ust skóra staje się sucha, a następnie pęka. Pacjent odczuwa ból i pieczenie. Ranki niekiedy krwawią. Na wargach można zaobserwować rumień i zaczerwienienie. Pojawiają się też strupki w formie nawarstwiającej, grudki oraz bardzo nieestetyczne owrzodzenia. Powstałe rany wykazują trudność w gojeniu. Po leczeniu w miejscu, gdzie pojawiły się zajady mogą pozostać blizny.

Zajady – przyczyny powstawania

– Zakażenie grzybem Candida albicans, zwanym bielnikiem białym. Bytuje on naturalnie w ludzkim organizmie jako składnik flory bakteryjnej. Przy obniżonej odporności zaczyna się namnażać, co skutkuje wystąpieniem zajadów.
– Zakażenie gronkowcem złocistym. Bakteria ta bardzo szybko rozprzestrzenia się w organizmie ludzkim, do którego dostaje się poprzez kontakt z nosicielem, drogą kropelkową oraz w wyniku dotykania zakażonych przedmiotów. Gronkowiec złocisty jest odporny na antybiotyki.
– Częste oblizywanie warg, ślinienie się, zwłaszcza w przypadku niemowląt i małych dzieci, a także podczas snu, co powoduje nadmierną wilgoć w kącikach ust.
– Ssanie przez dzieci kciuka lub smoczka.
– Przesuszenie ust np. w skutek przebywania w sprzyjających temu warunkach atmosferycznych.
– Długotrwałe noszenie maseczek na twarzy.
– Niedożywienie. Zajady mogą się pojawić u osób z nieodpowiednią podażą białka, nieprawidłową dietą, o niskim statusie materialnym oraz zmagających się z chorobami żołądka, anoreksją, a także z  zaburzeniami odżywania.
– Niedobory witaminowe. Brak witaminy A oraz z grupy B, szczególnie B2, B9 i B12, a także C sprzyja pojawieniu się stanu zapalnego kącików ust.
– Niedobory minerałów. Szczególnie podatne na pojawienie się zajadów są osoby z niewystarczającą ilością w organizmie żelaza oraz cynku.
– Zmniejszona odporność, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym oraz w trakcie zachorowań. Do wystąpienia zajadów może dojść u pacjenta z chorobami ogólnoustrojowymi np. z cukrzycą.
– Choroby przewlekłe np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna.
– Zespół Downa. Osoby z tym zespołem wad mogą mieć większy język i poprzez jego nadmierne wysuwanie doprowadzać do nadmiernego ślinienia.
– Infekcje występujące w jamie ustnej. Pojawieniu się zajadów mogą sprzyjać np. pleśniawki.
– Spożywanie nadmiernej ilości węglowodanów oraz cukrów, co sprzyja namnażaniu się bakterii i ich rozwojowi.
– Atopowe zapalenie skóry.
– Łojotokowe zapalenie skóry.
– Kiła wrodzona wczesna.
– Nowotwory.
– Zmiany hormonalne np. u kobiet w trakcie menstruacji.
– Alergie na niektóre substancje i metale np. na nikiel.
– Niewłaściwe umocowanie protezy zębowej w jamie ustnej.
– Nieprawidłowy zgryz.
– Oddychanie przez usta.
– Zmniejszony poziom napięcia skóry. Może on nastąpić w wyniku starzenia się, znacznej utraty wagi, a także w skutek palenia papierosów.
– Stosowanie wziewnych sterydów.
– Stres i długotrwałe przemęczenie.
– Nieprawidłowa higiena jamy ustnej i używanie przez długi czas tych samych przyborów do czyszczenia.

Zapobieganie powstawaniu zajadów

Chcąc zapobiegać wystąpieniu zapalenia kącików ust należy odpowiednio chronić wargi. Lepiej jest nie eksplorować ust podczas niesprzyjających warunków atmosferycznych i zasłaniać przed wiatrem. Warto również dbać o ich odpowiednie nawilżenie. Bardzo ważna jest również zbilansowana dieta, dzięki której pacjent dostarczy organizmowi niezbędnych minerałów, witamin i innych substancji odżywczych. W okresie jesienno-zimowym bardzo łatwo jest o infekcje, przeziębienie i choroby układu oddechowego. Dlatego należy odpowiednio się odżywiać i zapobiegać osłabieniu układu immunologicznego. Jeśli tylko pojawią się jakieś niepokojące zmiany trzeba bez zwłoki skonsultować się z lekarzem. Specjalista po wywiadzie i zbadaniu danej osoby, ustali przyczynę wystąpienia nieprawidłowości, a następnie w razie potrzeby wdroży odpowiednie leczenie.

Leczenie zajadów w kącikach ust – jak wygląda, czym smarować?

Warto zadbać o odpowiednią pielęgnację ust, żeby nie dopuścić do zajadów. W tym celu dobrze jest stosować działania profilaktyczne. Dobrym pomysłem będzie używanie balsamu, którym pacjent nawilży wargi, zapobiegając w ten sposób przed ich wysuszeniem, a w konsekwencji pęknięciom i pojawieniu się nadżerki. Jakie są najlepsze preparaty w przypadku wystąpienia stanu zapalnego kącików ust na szybsze gojenie ran? Na pewno takie które w swoim składzie posiadają cenne składniki odżywcze.

Oto kilka propozycji:
– witamina E – pomaga w regeneracji i odpowiednio nawilża skórę w okolicach warg,
– olej z drzewa herbacianego – wykazuje się skutecznością w gojeniu zajadów, ponieważ zwalcza bakterie oraz grzyby. Kremy zawierające tę substancję warto używać, gdy dolegliwość pojawia się w wyniku infekcji,
– kwas hialuronowy – pozwala na odpowiednie nawilżenie ust,
– pantenol – przyczynia się do szybszej regeneracji zmienionych miejsc na skórze oraz zmniejsza dolegliwości,
– tlenek cynku – zapobiega stanom zapalnym,
– klotrimazol i mikonazol – są to substancje wchodzące w skład maści przeciwgrzybiczych stosowane w przypadku infekcji wywołanych przez grzyby. O ich użyciu powinien zdecydować lekarz.

Na łagodzenie objawów zajadów, które pojawiły się na skutek wirusa specjalista może zlecić stosowanie odpowiedniej maści przeciwwirusowej. Warto pamiętać, że preparat leczniczy powinien być dobrany do każdego przypadku indywidualnie. Jego zadaniem jest zwalczanie bakterii, łagodzenie stanu zapalnego, zniwelowanie i usunięcie dolegliwości bólowych oraz pieczenia, a także nawilżenie skóry. Dlatego nie należy używać maści i kremów zawierających alkohol, substancje zapachowe i inne, które mogą doprowadzać do podrażnień i wpływać na przedłużenie czasu terapii.
Ważna jest przyczyna wystąpienia zajadów. W przypadku niedoborów witaminowych należy spożywać produkty bogate przede wszystkim w witaminy z grupy B, szczególnie ryboflawinę (B2), kwas foliowy B9) oraz kobolaminę (B12), a także witaminę C. Jeśli jest taka konieczność lekarz może zalecić również suplementację tych składników.

Domowe sposoby na zajady – co stosować?

W przypadku pojawienia się stanu zapalnego kącików ust, należy udać się na wizytę do specjalisty, zwłaszcza gdy objawy utrzymują się ponad trzy tygodnie. Problem zajadów, to nie tylko kwestia estetyczna. Dolegliwość może świadczyć o chorobach i schorzeniach, które zaczynają się rozwijać w organizmie, dlatego nie należy zwlekać z konsultacją u lekarza.
W początkowej fazie z zajadami można sobie jednak radzić domowymi sposobami. Oto kilka z nich.
– Na zmiany w okolicach kącików ust warto przykładać np. specjalny kompres żelowy, wcześniej schłodzony w lodówce. Taki zimny okład pozwoli na złagodzenie dolegliwości bólowych oraz zmniejszy obrzęk wokół ranek.
– Ciekawym sposobem znanym z medycyny ludowej jest smarowanie zajadów mieszanką sporządzoną z miodu i cynamonu. Dzięki niej rany szybciej się goją, a bakterie zostają skutecznie zwalczane.
– Na ranki można nakładać sok ze świeżego aloesu. Pozwoli to na nawilżenie skóry i złagodzi pieczenie.
– Do odkażania ranek nadaje się fiolet goryczki. Jego wadą jednak jest to, że barwi skórę na fioletowo.
– Na szybszą regenerację warto stosować oliwę z oliwek, co odpowiednio natłuści naskórek, zregeneruje tkanki, a także pozwoli na zmniejszenie przykrych dolegliwości.
– Preparat kojący można przygotować mieszając niewielką ilość pasty do mycia zębów z jedną kroplą olejku z drzewa herbacianego. Powstały krem należy nakładać na zajady dwa lub trzy razy dziennie.
– Na zwalczanie grzybów, wirusów i bakterii bardzo dobrze działają zioła. Należą do nich szałwia, lawenda, a także rumianek. Wywary sporządzone na bazie tych roślin doskonale nadają się do leczenia w przypadku zajadów. Należy nasączyć nimi np. chusteczkę lub gazę i delikatnie przecierać ranki. Najlepiej jest robić to kilka razy w ciągu dnia, co skutecznie złagodzi dolegliwości i przyspieszy gojenie.
– Na zajady sprawdzają się również drożdże. Można je zmieszać z wodą i taki krem nakładać na ranki. Niektórzy też stosują taką miksturę jako napój, co również przyniesie pozytywny efekt i pozwoli zwalczyć stan zapalny.
– W trakcie spożywania posiłków należy pamiętać, żeby nie podrażniać zainfekowanych miejsc w kącikach ust. Dlatego lepiej jest zrezygnować ze spożywania ostrych i pikantnych przypraw oraz produktów, które mogą spowodować wzmożenie bólu i pieczenia.
– Naturalnym antybiotykiem zwalczającym infekcje jest czosnek. Warto go spożywać codziennie, co pozwoli na wzmocnienie układu odpornościowego.
– Jeśli akurat nie mamy pod ręką żadnych środków kojących, to można skorzystać z ogórka. Cienki plasterek tego warzywa należy położyć na bolące miejsce w kącikach ust. Takie działanie dość szybko powinno przynieść znaczną ulgę.
– Przy zajadach nie tylko stosuje się zwiększoną doustną podaż witamin. Można również stworzyć z nich krem. Wystarczy rozkruszyć witaminę B2 i wymieszać ją w małej ilości tłustego kremu. Następnie taką papkę nakłada się na zmienione miejsca w kącikach ust. Najlepiej jest używać tę miksturę na noc, co przyczyni się do skrócenia czasu leczenia.
– Jeśli pacjent zmaga się z nawrotami zajadów, to być może przyczyna tkwi w nieodpowiednich nawykach. Warto zatem pamiętać, żeby nie oblizywać ust, rzucić palenie papierosów, postawić na aktywność ruchową, żeby poprawić odporność organizmu, a także zadbać o zbilansowaną dietę. Ważna jest też prawidłowa i regularna higiena jamy ustnej.